Recht op basisbankdiensten voor ondernemingen niet langer dode letter : wet van 8 november 2020 in werking getreden
Belgische consumenten hebben al sinds 2003 recht op een zogenaamde “basisbankdienst”: een minimale dienstverlening van een financiële instelling die hen toegang moet geven tot een betaalrekening en de daaraan verbonden meest essentiële verrichtingen. Een recht dat sedert 8 november 2020 ook voor ondernemingen bestaat, maar lange tijd niet afdwingbaar was wegens het uitblijven van de nodige uitvoeringsbesluiten.
Achtergrond
Voor veel ondernemingen in bepaalde sectoren (denk maar aan de horeca- of diamantsector) blijkt het de laatste jaren moeilijk of zelfs onmogelijk om bij een Belgische bank een rekening te openen of te behouden. Een tendens die aangewakkerd wordt door de verstrengde (Europese) antiwitwaswetgeving en de daaruit voortvloeiende waakzaamheidsverplichting in hoofde van de Belgische financiële instellingen.
Belgische banken staan op vandaag immers onder strikt toezicht van de Nationale Bank van België, die de financiële instellingen in haar circulaire dd. 8 juni 2021 beopdracht om cliënteel dat zich inlaat met ‘verdachte’ transacties bijkomend te bevragen, te weigeren of de klantenrelatie te beëindigen.
Onze wetgever leek zich bewust van de problematiek en heeft reeds met de wet van 8 november 2020 een basisbankdienst voor ondernemingen ingevoerd in het Wetboek Economisch Recht.[1] Een wet die lange tijd dode letter bleef wegens het uitblijven van de nodige uitvoeringsbesluiten.
Een veroordeling van de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg van Brussel, die de Belgische Staat trakteerde op een veroordeling op grond van de overweging dat het uitblijven van een operationele wettekst een flagrante miskenning vormt van de vrijheid van ondernemen, heeft wellicht schot in de zaak gebracht. Op 16 januari 2023 werd het langverwachte Koninklijk Besluit gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad, op 26 januari 2023 zal het recht op basisbankdiensten voor ondernemingen uitvoerbaar en dus ook afdwingbaar worden.
Wat zijn de basisbankdiensten voor ondernemingen?
De basisbankdiensten waarop een Belgische onderneming recht heeft, correspondeert enkel met een zichtrekening (geen spaarrekening!) en geeft de onderneming recht op een debetkaart waarmee de volgende verrichtingen kunnen worden gedaan;
- geld storten
- geld afhalen
- overschrijvingen doen
- doorlopende betalingsopdrachten verrichten
- domiciliëringen uitvoeren
- betalen met een betaalkaart of soortgelijk middel
Te benadrukken is het feit dat er niet zoiets bestaat als een recht op krediet, een betalingstransactie in het kader van de basisbankdiensten zal dus nooit worden uitgevoerd indien zij zou resulteren in een debetsaldo.
Voor wie?
Elke onderneming die in België gevestigd is en die is ingeschreven in de Kruispuntbank van Ondernemingen of een inschrijving aanvraagt en die ten minste door drie kredietinstellingen werd geweigerd, heeft recht op hogergenoemde basisbankdiensten.
Het gegeven dat het recht op basisbankdiensten zich niet uitstrekt tot buitenlandse ondernemingen (in tegenstelling tot het recht op basisbankdiensten voor consumenten), is terug te brengen tot de antiwitwaswetgeving.
Als het recht op de basisbankdienst wordt uitgebreid tot de buiten- landse instellingen, zou de naleving van de in de anti- witwaswet voorziene plichten van de kredietinstellingen, zeer moeilijk zo niet onmogelijk worden. De informatie die van die instellingen moet worden verkregen is immers niet makkelijk toegankelijk.
Procedure
Na een eerdere weigering door drie kredietinstellingen kan de onderneming een aanvraag richten tot de “basisbankdienst-kamer” via een daarvoor door iedere kredietinstelling ter beschikking gesteld aanvraagformulier.
Na een positief advies van de Cel voor Financiële Informatieverwerking, heeft de basisbankdienstkamer twee maanden om een in België gevestigde kredietinstelling aan te wijzen die u de basisbankdienst zal moeten aanbieden. In 2023 komen zes banken in aanmerking als aanbieder van de basisbankdienst, te weten:
- BNP Parisbas Fortis
- KBC Groep
- Belfius Bank
- ING België
- Argenta
- Axa Bank Belgium
In het kader van bijkomende risicobeperkende maatregelen kan de basisbankdienst-kamer de onderneming vragen enkele documenten of informatie te verstrekken voor haar beslissing tot aanwijzing van een basisbankdienstaanbieder. De basisbankdienstaanbieder kan de basisbankdienst vervolgens opzeggen of weigeren indien het aanbieden ervan een schending zou uitmaken van de wet van 18 september 2017 tot voorkoming van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme.
Conclusie
Vanaf 26 januari 2023 is er sprake van een afdwingbaar recht op basisbankdiensten in hoofde van Belgische ondernemingen, dat hen op zijn minst in staat moet stellen om deel te nemen aan het economisch verkeer.
In het huidige klimaat, waarin onder meer de verstrengde antiwitwaswetgeving het voor bepaalde ondernemingen zeer moeilijk maakt om een Belgische bankrekening en bijhorende diensten te bekomen, is een dergelijke basisbankdienst voor ondernemingen bezwaarlijk een overbodige luxe te noemen.
Wenst u meer informatie of een afspraak? Contacteer ons vrijblijvend via ons contactformulier of info@everest-fraud.be
[1] boek VII, titel 3, hoofdstuk 8 WER