Fraude in tijden van Corona

Alles went na verloop van tijd.  En met de wetenschap dat de onderwereld steeds een stapje voorloopt op de ordehandhavers, betekent dit dat ook Corona in het crimineel milieu nieuwe horizonten opent.  De kranten staan bol van berichtgeving over frauduleuze aankopen van mondmaskers en andere medische benodigdheden.  Banken dienen meer cyberaanvallen dan ooit tevoren af te slaan.  Eind maart stuurde het Centrum voor Cybersecurity België (CCB) zelfs een waarschuwing uit naar de Belgische ziekenhuizen, omdat deze in Coronatijden meer nog dan tevoren het slachtoffer dreigen te worden van zogenaamde ransomware.  Deze waarschuwing kwam er nadat een Tsjechisch ziekenhuis dat belangrijk is voor de verwerking van Covid-tests via phishingmails werd gehackt en om losgeld werd verzocht om terug operationeel te kunnen zijn.

Strafonderzoek tegen internationale fraude: de praktijk

De fraude die gepleegd wordt in de schaduw van het Corona-virus kent, net als het virus zelf, geen nationale grenzen.  Nationaal komt de overheid niet verder dan bedrijven te waarschuwen om op te letten, en wanneer het toch verkeerd loopt “een PV op te stellen”.  Deze vaststelling is op zich niet nieuw, maar tekent zich vandaag nog schrijnender af dan voorheen. Van zodra fraude een internationaal karakter aanneemt (en dat hoeft echt niet ingewikkeld te zijn), ontstaat vaak een gevoel van machteloosheid bij justitie.  Nog maar enkele maanden terug deelde een onderzoeksrechter Everest-fraud informeel mee dat er geen bijkomend onderzoek zou worden verricht naar een Estse bankrekening, omdat hij toch geen medewerking zou krijgen.  Estland is nochtans een Europese lidstaat.  In een ander dossier waar omstandige beleggingsfraude werd gepleegd met aanduidbare sporen naar andere Eruopese lidstaten werd Everest-fraud in omfloerste termen eigenlijk aangeraden om geen strafklacht neer te leggen.

Dit brengt ons tot de paradoxale vaststelling dat de vaak zwaarste vormen van internationale oplichtering de facto straffeloos blijven.  Uiteraard vergroot dit de aantrekkingskracht ervan op criminelen alleen maar, waardoor het fenomeen in duizelingwekkende rotvaart toeneemt.

Oproep voor meer internationale samenwerking

Kan hier dan niets aan gedaan worden?  Natuurlijk wel, maar enkel wanneer er op internationaal niveau werk van wordt gemaakt.  Laat ons, onder het motto “never waste a good crisis”, de Coronacrisis aanwenden om ons mondiaal, minstens Europees, beter te wapenen tegen dit soort van bijkomende ellende.  Is een dergelijke oproep naïef?  Misschien, maar dat was de oproep 15 jaar terug om het Zwitserse en Luxemburgse bankgeheim af te schaffen in de strijd tegen internationale fiscale fraude eveneens.  De inspanningen om op fiscaal vlak meer transparantie te krijgen zijn er destijds gekomen als gevolg van de aanslagen op de Twin Towers.  Kort daar nam de G20 het initiatief om – in de strijd tegen de financiering van terrorisme – landen mondiaal te verplichten om fiscaal transparant te zijn.  Zij die hieraan geen direct gevolg gaven, kwamen op een zwarte lijst. Name and shame.

Dat de strijd tegen fraude enkel kans maakt wanneer er op internationaal vlak wordt samengewerkt geldt niet alleen op fiscaal vlak, , maar ook in de strijd tegen oplichting en hacking.  Tijd dus om op internationaal vlak werk te maken van betere multilaterale samenwerkingsverdragen, met – op de hedendaagse criminaliteit afgestemde – verplichte en korte responstijden.  Met sanctioneringsmechanismen voor overheden die niet meewerken, en als het even kan met de creatie van een overkoepelend orgaan dat toeziet op de concrete toepassing.

Criminaliteit met internationale vertakkingen kan enkel succesvol aangepakt worden door internationale samenwerking.

Voorbeelden in de private sector

In de private sector begint men dit te begrijpen.  Zo heeft bijvoorbeeld de World Tennis Association (WTA) een onafhankelijk werkende afdeling opgericht (de Tennis Integrity Unit of TIU).  In de TIU zijn permanent 25 à 30 voormalige politiemensen actief in de strijd naar matchfixing en andere fraudefenomenen in de tenniswereld.  Op basis hiervan wordt mondiaal (privaat) onderzoek gevoerd, en komt men tot daadwerkelijke sanctionering binnen de WTA.

Een dergelijke aanpak moet ook de publieke sector inspireren.  Alleen door internationale samenwerking kunnen we maatschappelijk storende fenomenen zoals hacking en oplichting tegengaan. En hoeven we ons bij een volgende pandemie of andere wereldcrisis hopelijk niet meer ote ergeren aan internationale fraudeurs die hun wansmakelijk graantje proberen meepikken.  Never waste a good crisis.

Everest-fraud blijft zich inzetten om slachtoffers van fraude te helpen, ook wanneer de strijd moeilijk is.  Vragen?  Contacteer ons vrijblijvend.